De “GEM Familie” bestaat uit zes regio’s met ruim een miljoen inwoners die (met verschillende instapmomenten) ruim twee jaar bezig zijn om lokale Ecosystemen Mentale Gezondheid vorm te geven. De bouwstenen en veranderstrategie zijn vanaf 2021 door de Nieuwe ggz met ZN, de VNG, de Nederlandse GGZ, MIND, Phrenos en de GEM Regio’s vormgegeven en hebben sterk overlappende bouwstenen met het IZA.
In de diverse regioplannen hebben samenwerkingspartners commitment uitgesproken op GEM als dé beweging om te werken aan de opgave binnen mentale gezondheid. Nu GEM regio’s IZA transformatieplannen indienen lopen we er tegenaan dat deze aanvragen aangehouden worden. We constateren dat het reguliere proces van de agendering van de essentiële problemen deze wel lijkt te erkennen, maar ondertussen nog geen oplossing biedt. Dit maakt dat we, ondanks dezelfde doelen en bouwstenen als in het IZA beschreven, op dit moment met elkaar vast te lopen met als gevolg dat ingezette bewegingen stil komen te vallen.
Het hoofddoel van het IZA is 'Passende Zorg': zorg die betaalbaar en toegankelijk is, nu en ook in de toekomst. Alle noodzakelijke veranderingen in de regio die daaraan bijdragen komen vanuit Passende Zorg in principe in aanmerking voor transformatie middelen (vanuit IZA en/of andere programma’s). In de praktijk lopen we er nu tegenaan dat het huidige financieringssysteem - en in het verlengde daarvan het IZA toetsingskader- niet passend is voor de transitie die we via de GEM-beweging willen realiseren. Het is tot op heden niet gelukt om vanuit de regio’s tot een noodzakelijke samenwerking te komen met de landelijke partners (ZN, VNG, NZA, ZINL, VWS, LHV, NL GGZ) voor de korte- en de lange termijn. De IZA transformatieplannen die tot nu toe in het land zijn goedgekeurd richten zich op een verschuiving van zorg naar andere zorg, bijvoorbeeld van ziekenhuis naar thuiszorg. De GEM plannen gaan verder dan het verbeteren binnen het huidige zorgsysteem. Ze geven vorm aan de transitie van zorg naar gezondheid; aan de verschuiving van een medisch model naar een samenlevingsmodel. Transitie dus “vanuit de bedoeling” zoals het IZA beschrijft. En juist die plannen worden aangehouden omdat de kaders die daaronder liggen deze verschuiving niet toelaten. Een vernietiging aan kansen, energie, kennis en kapitaal dreigt. Er is in de GEM-regio’s al ruim 4,9 miljoen3 in de transitie geïnvesteerd de afgelopen jaren. Het is ook een vernietiging van de geloofwaardigheid om met elkaar vanuit de bedoeling tot transitie te komen.
In dit document, de PDF kunt downloaden definiëren we de lange- en korte termijn uitdagingen, stellen we een concrete oplossingsrichting voor om de impasse te doorbreken en laten we zien welke investeringen in de regio’s de afgelopen jaren al zijn gedaan en die nu verloren dreigen te gaan.